آیا می دانید چرا آی کی کای Aikikai، بالاترین سطح آموزشی را،
شیهان shihan و فدراسیون کندو آن را هانشی hanshi می نامند؟
هر دو کلمه به معنی معلم است و شخثیت یا ویژگی آنها یکسان
است. Han به مفهوم نمونه، مدل یا الگو استو shi در شیهان به
معنی معلم یا استاد و در hanshi به معنی آدم شریف، سامورایی،
جنگجو، یا دانشمند است.
ضمناً، سبک اوشیبا Ueshiba، اغلب اوشیبا موریهه Ueshiba morihei
را ترجیح می دهند.
همچون اُ-سن سی O-sensei، جودوکا judoka که فرم
کانو شیهان shihan kano را به کار می برد.
آنها به دیگر معلمان هم شیهان می گویند،
اما این کلمه را فقط برای عنوان کانو جی گورو kano jigoro به کار می برند.
اطلاعاتی درباره اصطلاح
اُ-سن سی O-sensei
ظاهراً تعدادی از آی کی دو کارها از سبک اوشیبا Ueshiba
آن را فقط اشاره ای به سن سی اوشیبا موریهه Ueshiba Morihei می دانند.
این کلمه فقط اصطلاحی است برای نشان دادن
حترام زیاد و فکر می کنم که زوج های بسیاری نیز این
اصطلاح را به کار می برند. تقریبا از نظر فنی می توان آن را این گونه شرح داد:
Ueshiba O-Sensei به معنی موسس آیکیدو برای
متمایز کردن او از اُ-سن سی کاتو (بیست و یکمین مدیر
مدرسه تاتسومی-ریو Tatsumi-ryu یا اُ-سن سی ساکاگامی
O-sensei sakagami (مدیر مدرسه سابق ایتوسو-ریو Itosu-ryu)؛
همچنین برای این که او را از پسرش، دوشیو دوم Doshu و
نوه اش، موری تریو (moriteru)، آی کی کای هوم بیو دوجو-چو
Aikikai Hombu Dojocho فعلی متمایز کنند. آنها هر دو
سن سی اوشیبا هستند، بنا بر این تشخیص آنها کمی مشکل است.
بنا بر این شیهان به یک استاد چیره دست و الگویی
برای هنر اشاره می کند، در حالی که هانشی بر یک
شخص نمونه و نیز یک زندگی نمونه اشاره دارد.
در این مورد چه حدس می زنید؟
تفاوت ها در کاربرد تا اندازه ای ضروری است، شیهان
به معنی نمونه بارز یک استاد یا معلم چیره دست است.
سن سی به معنی معلم است، همچنین این واژه برای
افرادی که فیزیکدان، دندانپزشک، حتی وکیل یا سیاست
مدار هستند نیز به کار می رود.
کلمه کیوجو Kyuju معمولا برای یک استاد کامل و جوکیوجو
برای یک دانشیار به کار می رود.
یک معلم رسمی تمام وقت در دبیرستان را کیویو kyoyu می نامند.
معلم دانشگاه یا دبیرستان، کوشی koshi (به معنی شخصی
که نیمه وقت کار می کند) نامیده می شود.
اما اصطلاح معلم یا مربی در بودو budo، فوکو شی دوین
fuku shidoin نامیده می شود.
هانشی و اسامی رده پایین تر، کیوشی kyoshi و رنشی renshi،
به عنوان شوگو shogo، عناوین یا درجات تدریس شناخته می شوند.
آن طوری که فهمیده می شود، آنها بیشتر مدت زمان
تجربه شخص در هنر (انواع رشته ها) را در نظر می گیرند
و به قدرت فنی، کمتر توجه دارند. برای دانستن این که
چه (dan-i)، چه درجه ای (grade) یا رتبه ای (rank) است، پاراگراف زیر را ببینید:
برای تمامی هنرهای رزمی این یک حقیقت است:
iai - جو jo – جی یوکن juken – کن ken – تان کن tanken –
ناگی ناتا naginata و یومی yumi.
از آنجایی که سازمان های متفاوت زیادی وجود دارد،
مطمئن نیستم که در کاراته این وضعیت به چه صورت است.
عده ای shogo شوگو تعیین می کنند و عده ای دیگر هم نه.
گمان نمی کنیم ذن کیورن Zenkuren اکنون به
شوگو shogo پایان بدهد، به بیان دقیق تر، این مسئله وظیفه
گروه های سازنده است. به نظر نمی رسد که کودوکان kodokan
یا ذن جیو رن Zenjuren این کار را حد اقل از جنگ جهانی
دوم به بعد انجام داده باشد، جمع کثیری از صاحب نظران
به آنچه که هر یک از سازمان های بودو budo در آمریکا، اروپا یا
دیگر قسمت های دنیا، خارج از ژاپن انجام می دهند، اعتقادی ندارند.
ترجمه dan-i همانند rank برایم مشکل به نظر می رسد.
یک درجه یا رتبه به طور ضمنی، به معنای حق قانونی بر یک
شخص مطیع یا تابع در یک ساختار تشکیلاتی است،
همانند نیروی ارتش یا پلیس؛ مثلا ارشدها می توانند
به افراد پایین تر برای انجام دادن یا ندادن کاری دستور دهند
و آن دستور نفوذ و قدرت قانونی دارد. در آموزش
سبک Dan-i بیشترین توجه مردم ژاپن روی نکات منفی آن است.
عناوین آموزشی بسیاری ه خصوص از گروه هایی که
پیش از جنگ جهانی دوم فعال بودند، توسط بوتوکیوکای Butokukkai به
جای Dan-i تعیین شده است.
کن دو kendo، iaido، ناگی ناتا naginata و این گونه درجات
بسیار زیادند.
ورزشی را تجربه کنند . برخی والدین حتی ممکن است تمایل داشته باشند
کودک خود را در سطح نخبگان ورزشی و قهرمانان ملی و بین المللی ببینند.
پیشرفت از سطوح ابتدایی به نخبگی در ورزش فرایندی بسیار پیچیده است.
این فرایند نبازمند شناسای و انتخاب افراد با استعداد است که شرایط لازم
جسمانی،مهارتی و رفتاری برای موفقیت در ورزش خاص را داشته باشند.
فرآیند کشف ورزشکاران با استعداد با شرکت در یک برنامه تمرینی سازمان دهی
شده ،یکی از مهمترین موضواتی است که امروزه در ورزش مطرح می شود.
بنابرین در ورزش به عنوان یک هنر کشف افراد با استعداد و انتخاب آنها در
سنین پایین و سپس هدایت ،کنترل و ارزیابی آنها در صعود به بالاترین سطح
از مهارت اهمیت زیادی دارد .بنابرین برای فرآیند استعداد یابی در ورزش
معیارهای خاصی مورد نیاز است که از آن جمله می توان به ویژگی های سلامت
کامل جسمانی و روانی ، برخورداری از اندازه ی پیکر سنجی مناسب ، ویژگی
های وراثتی بر جسته ،برخورداری از امکانات ورزشی مناسب ، شرایط محیطی
مناسب و سر انجام دسترسی به متخصصین علوم ورزشی اشاره کرد.
بنابرین هدف اصلی شناسایی استعداد ، شناسایی و انتخاب ورزشکارانی است
که بیشترین توانایی را برای رشته خاص دارا باشد . اکثر استعداد یابی ورزشی در
سن نوجوانی انجام می شود.
مزایای استعدادیابی
سایر متخصین و مربیان با تجربه مزایای استعدادیابی ورزشی را چنین بیان
میکنند :
۱- از زمان مورد نیاز برای رسیدن به اوج عملکرد ورزشی توسط افراد برگزیده
میکاهد.
۲- از صرف حجم بالایی از کار ، انرژی از سوی مربی جلوگیری میکند .
ورزشکارانی که توانایی بالاتری دارند کارایی برنامه های تمرینی مربی را بالا
می برند.
۳- تعداد ورزشکارانی را که هدف آنها رسیدن به سطوح بالای عملکرد ورزشی
است و نیز تمایل به رقابت در آنها را افزایش می دهد.
۴- با این عمل افراد ورزشکار احتمالا نتایج بهتری را به دست می آورند و این مانع
از سرخوردگی آنها به سبب عدم موفقیت می شود.
به سبب شناسلیی صحیح افراد عملکرد مفید ورزش قهرمانی آن رشته می شوند.
۵- افراد جذب مربیان بسیار کارامد تیم های بزرگ و مهم می شوند و بعضی در
اختیار روانشناسان ورزشی قرار می گیرند.
فرآیند استعداد یابی
فرایند استعدادیابی یک روش علمی و منظم در جهت گزینش علمی میباشد.
استعدادیابی میتواند خیلی ساده و یا بسیار ماهرانه و استادانه انجام شود.
اجرای تست های بیو شیمیایی برای بررسی تعیین عدم سازگاری به تمرین
در بخش سلامت سنجی فرآیند عمومی استعداد یابی ورزشی ضروری به
نظر می رسد . این تست ها شامل اندازه گیری هموگلوبین ، هماتروکریت،
تعداد لنفوسیت ها ، نوتروفیل ها ، میزان کورتیزول و... که باید توسط پزشکان
سلامت به اجرا در آیند. بی تردید با توجه به تفاوت های زیادی که در بین ورزش ها
وجود دارد نیاز است استعداد یابی امروزه با دقت زیاد و لحاظ نمودن شاخص های
بیشتر انجام پذیرد.
اخلاق یک ورزشکار باید چگونه باشد؟
ورزشکار بی اخلاق یعنی ورزشکارنما ! یعنی شخصی که به فعلی مشغول است اما از باطن آن عمل بی خبر است . این مطلب را با یک سئوال اساسی آغاز میکنم : شما ترجیح می دهید یک ورزشکار با صفت برنده باشید یا یک ورزشکار پهلوان صفت ؟ مولانا واعظ کاشفی، دانشمند قرن نهم و دهم هجری، در باره خصوصیات یک پهلوان واقعی چنین می نگارد: “اگر پرسند: که را پهلوان توان گفت؟ بگوی: آن کس که دوازده صفت داشته باشد، و آن عبارتنداز:
اول: ترس از خدا [و به عبارتی خشیت از خدا داشته باشد، به جهت این که هم علم در این صفت دارد و هم قوّه و قدرت، که بدون ترسو از خدا، مایه فساد و نشر است]؛
دوم: متابعت از شرع؛
سوم: تن قوی؛
چهارم: زبان خوش؛
پنجم: دل دلیر [تن قوی دارد، جان و روان قوی و ظرفیت بسیار که از حرف سخت و درشت جاهلانه، از کوره در نرود و متابعت هوای نفس نکند، که مبادا بر این سبیل به دیگران آسیب رسد]؛
ششم: فرد کامل؛
هفتم: صبری تمام؛
هشتم: علم به کمال؛
نهم: تلاش و کوشش دایم؛
دهم: خلقی پسندیده؛
یازدهم: دوری از حرام و پوشانیدن خویش از محرمات و ستر عورات و اجتناب از محرمات الهی.
دوازدهم: نعمتی بر دوام.” همواره در عرصه ورزش و خصوصا ورزشهای رزمی افرادی هستند که نامشان از یادها فراموش نمی شود و به نیکی از آنها یاد می شود ، مهم نیست شما در چه دایره ای از معروفیت و شهرت قرار دارید ، مهم نیست در یک باشگاه کوچک تمرین میکنید یا در سطح مسابقات کشوری یا جهانی شناخته شده اید ! مهم این است که در این دایره که از افرادی که با شما تمرین می کنند یا با شما برخورد دارند قبل از اینکه از مهارت ورزشی و هنر رزم و توانایی رزمی شما آگاه شوند از منش و رفتار و متانت شما پی به جلوه ای ناپیدا از فعالیت شما ببرند . یک رزمی کار حرفه ای متواضع ترین فرد در جامعه است البته تواضع و اخلاق منافاتی با احقاق حقوق ندارد . البته گاهی بزرگمردان ورزش را دیده ایم که برای حفظ حریم و حرمت خود بر سر حق و حقوق خود هم مجادله ای نداشتند . اگر برای هر شغل و حرفه ای هنجار ها و اخلاقها و رفتاری تعریف شود به صراحت و با قاظعیت می توان گفت پسندیده ترین و زیبا ترین منش و رفتار را می توانید در ورزش علی الخصوص ورزش رزمی بیابید . هیچ منافاتی ما بین مهربانی و عطوفت و ورزشهای رزمی نیست ، همانگونه که یک رزمی کار باید به اساتید خود و شاگردان ارشد تر از خود و همچنین به محل تمرین خود احترام بگذارد باید بداند که این احترام را به اعضایی که از او جدیدتر و مبتدی تر هستند نیز باید بگذارد . فخر فروشی و قدرت نمایی در ورزشهای رزمی هیچ جایی ندارد . اگر رزمی کاری به عناصر آلوده است قطعا مسیر را اشتباه می پیماید و فرجام خوبی در انتظار او نخواهد بود . اگر خیلی وقت است که رزمی کار میکنید این مساله را به خوبی درک میکنید :
آیا یادتان می آید در ابتدا که به فرا گرفتن هنرهای رزمی مشغول بودید همواره در پس ذهن خود و یا بعد از یاد گرفتن تکنیک و فن در فکر استفاده از آن در یک درگیری بودید ؟ اما چه می شود که بعد از طی درجات و اصطلاحا خوردن خاک باشگاه و زمین مبارزه از این طرز تفکر دور میشوید ؟ تنها دلیل آن این است که ورزشهای رزمی روح شما را پالایش و به آن وسعت می بخشد . روح شما در احترام متقابل بین شما و همرزم هایتان در مسیر فراگیری هنرهای رزمی و رسیدن به کمال در این مسیر پالایش و آراسته خواهد و به نگین هایی از اخلاق پهلوانی از جمله : مروت ، جوانمردی ، تواضع ، خشوع ، راستگویی ، مهربانی و …. مزین می گردد . به قدری ملاک و معیارهای اخلاقی در ورزش محکم و با پشتوانه است که به قاطعیت می توان از آن به عنوان بهترین سرلوحه اخلاق در جامعه مطرح کرد . باشد که رزمی کاران عزیز و با فرهنگ خوب کشورمان همواره اخلاق و مرام پهلوانی را الگو و چراغ راه خود در رسیدن به بالاترین درجات ورزشی و رزمی قرار دهند .
چطور یک قهرمان،قهرمان شده است؟!
آیا تا به حال با خود فکر کرده اید که ورزشکارانی چون ،کازومی ،فیتوسا،تکسیرا ،فیلهو ،اندی هوگ چه برتری هایی دارند که شما ندارید ؟!این مسئله از گذشته تا کنون موضوعی قابل تعمق بوده ، با مطالعه بروی انتشارات اخیر مانند کتابهای Malclom Gladwell`s و Daniel Coyle`s ، شاید به این نتیجه برسید که مهارت ها و استعدادهای ذاتی یک شخص به همراه انگیزه و شرایط محیطی مناسب موجب کسب مقام های قهرمانی می شود . نویسنده های هر دو کتاب مذکور ، در زمینه ی ورزش صراحتا” این نکته را اشاره نکرده اند که حتی اگر کسی تمام شرایط فوق را دارا باشد ، نمی تواند بدون ژن های لازم موجود در او و در نتیجه کسب آمادگی جسمی در حد بسیار بالا ، به این درجات برسد . بطور مثال ، یک نوجوان بسکتبالیست که می تواند بهترین پرش را داشته باشد ، این ذاتی است و به دلیل قد بلند او است که به قولی ” قد و توانایی پرش هر انسان چیزی اکتسابی نیست “در مقابل ، توانایی جسمی بالا نیز به تنهایی کافی نیست . برای رسیدن به درجه قهرمانی ، یک قهرمان ، باید تمامی این موارد را بطور همزمان کسب کرده باشد : توانایی های جسمانی ذاتی ، اکتسابی و شرایط محیطی مناسب .ضمن دارا بودن تمامی این سه عامل ، باید بر ذهن خود نیز مسلط باشد . طبق تحقیقات صورت گرفته ، پنج ملاک توانی جسمانی است که قهرمانان را از دیگران برتری می دهد .
ذوق و انگیزه:اشتباه ما این است که تنها نام و مقام قهرمانان ورزشی را می دانیم ، اما هیچ گاه نمی بینیم که آنها چه سختی ها و چه زمان هایی را در تمرین ها ، برای رسیدن به این درجات طی کرده اند . می توانیم اسم آن را ، انگیزه ، عزم و اراده نامید . این قهرمانان تا آخرین توان خود تمرین می کنند و بطور ذاتی شور و اشتیاق بالایی را در رشته ورزشی خود دارند. برای مثال ، Maria Sharapova از همان زمان کودکی ،بسیار مستعد و با اراده بود ، بطوریکه اولین نفر به زمین تمرین می آمد و آخرین نفر بود که آن جا را ترک می کرد!
اطمینان و اعتماد به نفس:منظور ما از این واژه ، خودنمایی ، غرور و فخر فروشی نیست ، بلکه نوعی باور عمیق و زنده در درون هر قهرمان شکل گرفته که او را به این مقام سوق می دهد ، بطور مثال Micael Jordan در یکی از بازی های دهه ۱۹۸۰ ، حتی اگر ده ثانیه هم از بازی مانده بود ، باز هم اینقدر خود را باور داشت که توپ را هر طور شده از رقیب می گرفت و در آخرین ثانیه ها ، گل را نصیب تیم خود می کرد.
خونسردی:مسلما”، این قهرمانان بدرستی می دانندکه چطور تحت فشار تماشاگران و محیطی پر اضطراب ، با خونسردی و آرامش ، بر خود مسلط باشند. تصور کنید ، آنها باید در مقابل جمعیت عظیمی که بین آنها طرفداران رقیبان آنها نیز هستند ، بازی کنند.
تمرکز : به نحوه ی نگاه یک قهرمان دقت کنید ،متوجه خواهید شد که چطور برای نهایی شدن هدف خود ، مثل یک نقطه لیزر به هدف خود خیره و تمرکز می کند . او با این کار فشارهای موجود در ذهن و محیط را از خود دور می کند . مثل ، شلوغی تماشاگران ، استرس محیط و وجود رقیبان ، یادآوری شکستها و حتی تصور نتایج بعدی …
در این رابطه می توانیم به ( Tigerقهرمان گلف ) اشاره کنیم که با وجود انتظارات هوادارانش و فشار روی او ، در حین خونسردی ، سر خود را پایین نگاه داشته و با نگاه و ذهن خود روی توپی تمرکز می کرد و نهایتا” موفق به کسب امتیاز دلخواه می شد .
حالات روحی و دیدگاه طرفداران
و این آخرین و مهمترین لازمه در راه کسب مقام قهرمانی است . همواره آنها تحت این فشار هستند که طرفداران وی چه دیدی به او دارند و چه تجسمی از دیدن نام او در ذهن خود تداعی می کنند. بطور مثال : Peyton Manning ، قهرمان جوان در رشته NFL( فوتبال آمریکایی ) ، چه تصوری از او در ذهن دیگران است ؟! مطمئنا” در مورد هر قهرمانی ، کسی به زندگی خصوصی گذشته و حال او چندان اهمیتی نمی دهد. اینکه او یک فلسفه دان است که طرفدار سقراط است و …، مهم این است که Peyton Manning از نظر مردم آوای شور و هیجان است .
یا در مورد John McEnroe ، ( قهرمان تنیس ) او نیز همانند Peyton Manning بسیار هیجانی است ، با روشی متفاوت ! روش او تحت فشار گذاشتن حریف و بر هم ریختن اعصاب اوست . اگر ضربه ای را از دست دهد ، بر داور ، حریف و حتی خودش فریاد می زند . نهایتا” فکر می کنید چه اتفاقی می افتد ؟ بله ! ا و معمولا” پیروز از میدان بیرون می آید !